Gần đây ngưởi ta hay nói về AI, viết tắt tiếng Anh “Artificial Intelligence”: Trí tuệ nhân tạo, thông minh nhân tạo. Tôi đọc loáng thoáng, không biết gì.

Nhưng con trai út của tôi bắt tôi phải biết.

Sau khi ráp xong một cái computer để chuẩn bị vào đại học, cháu yên cầu bố mẹ ngồi hai bên để trình bầy.

Cháu bấm vào một kết nối ( đường link trên internet). Mở cho xem nhiều tấm tranh phong cảnh và chân dung khá đẹp. Cháu nói “đây là tranh AI vẽ. Sau này nhiều họa sĩ có thể sẽ mất việc”.

Lại viết vài chữ, bấm ra một loạt hàng số. Nó nói “đây là một bài toán. Trước kia phải mất vài tháng mới làm xong”.

Toán với số, chẳng hiểu gì. Tôi bảo con “yêu cầu máy viết một bài thơ xuân bằng tiếng Việt. Được không?”.

Nó nói “được chứ”. Rồi đánh vào máy mấy chữ “write me a poem about spring in vietnamese” (Viết cho tôi một bài thơ xuân bằng tiếng Việt). Vài giây sau trên màn hình hiện ra một bài thơ tiếng Việt có đánh dấu, phía dưới có phiên dịch ra Anh ngữ.

Nó bảo đường link này miễn phí. Muốn sử dụng những đường link tân kỳ hơn thì phải trả tiền. Nó nói sự phát triển của AI sẽ làm thay đổi cuộc sống của nhân loại. “Con sẽ phải suy nghĩ thêm về ý định theo học khoa máy tính (computer science) vì nhiều người trong ngành sẽ mất việc làm…”

Nó nói…nó nói…Tôi bảo “thôi… thôi đi con ơi…bố mệt quá.

“Bố đi ngủ.

“Bố không còn thuộc về thế hệ này. Nhưng gửi cho bố bài thơ ấy. Để chuyển cho các ông bà bạn đọc cho biết.

(Câu kết của bài thơ rất đúng lập trường, Hiện thực của Thi Sĩ Máy Ba Con Nhất 111 thời Nhân Văn Giai Phẩm)

****

“write me a poem about spring in vietnamese”

Mùa xuân tới rồi trên khắp đất Việt

Hoa nở rực rỡ, sắc tím, sắc vàng xiết

Gió đưa cánh hoa bay nhẹ trong gió

Mang hương thơm ngát ngào khắp mọi nơi

Trên đường phố, người ta cười tươi tắn

Thiên nhiên như mở ra một trang sách mới

Cây cối, đồng ruộng đều rực rỡ sắc hoa

Tạo nên bức tranh tươi đẹp đầy thơ mộng

Chim hót ca từng khúc nhạc vui tươi

Con người đang đón chào một mùa xuân mới

Cùng vui đón chào, cùng hòa trong niềm vui

Mùa xuân đến rồi, đất nước ta lại thêm tươi.

Translation:

Spring has arrived throughout Vietnam

Flowers bloom in vibrant colors, purple and yellow

The wind carries the petals lightly in the air

Spreading a fragrant scent everywhere

People on the streets smile happily

Nature seems to open a new book

Trees, fields all bloom with flowers

Creating a beautiful, dreamy picture

Birds sing joyous songs

People welcome a new spring together

Sharing happiness and joy

Spring has come, our country is even more beautiful.

(Bài thơ chép lại y như trong máy computer viết – NBT, Turku 12/4/23)

Nguyễn Bá Trạc