Kha Tiệm Ly ‘s phê tê bốc

TRỐI TRĂN HAY TRỐI TRĂNG?

* Hình: Đăng để ai đọc được đọc giùm!

TRỐI là lời dặn dò, nhắn nhủ sau cùng của người sắp chết: Hỏi: “Ông ấy trước khi chết, ổng có TRỐI gì không?”; để cho nhẹ nhàng hơn, người ta nói: “…có TRỐI TRĂN gì không?”. Đáp: “Ổng chết ngọt, không kịp TRỐI TRĂN một tiếng!”

Học sinh trước năm 75 đều được dạy là TRỐI TRĂN, em nào viết TRỐI TRĂNG là bị 1 lỗi chính tả!

Nay tình cờ đọc được trên được nhiều bài viết, họ bảo rằng viết TRỐI TRĂN là sai, mà phải viết là TRỐI TRĂNG mới đúng!

Các bài viết đều lý luận tương tự:

“(Nhiều người nghĩ rằng), đây là một từ ghép giữa hai từ trăn và trối. Nhiều người nghĩ rằng đây là từ đúng vì trăn được sử dụng trong trăn trở, day dứt còn trối tức là lời nói. Như vậy trăn trối tức là lời nói thể hiện sự trăn trở day dứt của người sắp đi xa.

Tuy nhiên đây là một từ dùng sai. Trăn trong tiếng Việt dùng để chỉ một loài vật nên khi ghép hai từ trăn trối lại với nhau sẽ không có nghĩa. Sở dĩ mọi người thường nhầm trong cách sử dụng là bởi phát âm của từ trăn và trăng khá giống nhau. Như vậy, trăng trối mới là từ dùng đúng.”

Nếu bảo “TRĂN trong tiếng Việt dùng để chỉ một loài vật nên khi ghép hai từ TRĂN TRỐI lại với nhau sẽ không có nghĩa.” Xin hỏi:

“Vậy chớ TRĂNG TRỐI, thì TRĂNG là mặt trăng mà ghép lại với TRỐI, thành TRĂNG TRỐI thì có nghĩa gì?”

Tôi nghĩ, TRỐI TRĂN la một từ KÉP (chớ không phải từ GHÉP) phối hợp giữa TRỐI và TRĂN, mà TRỐI là từ chính có nghĩa như trên, còn TRĂN là tiếng “ăn theo” không có nghĩa gì hết! (không có TRĂN, TRỐI vẫn có nghĩa: không có TRỐI thì TRĂN vô nghĩa)

Trong tiếng việt, có hàng trăm từ kép khác như :

• Lạnh lùng: Lạnh là…lạnh, lùng không có nghĩa

• Đau đớn: Đau là… đau, lùng không có nghĩa

Tương tợ: Đẹp đẽ, nói năng, …

Nói thêm, sau năm 75, nhiều từ được “đổi mới” mà lớp người được dạy ở ghế nhà trường xưa cảm thấy khó chịu, nhất là i và y (I ngắn và y dài)

Họ cảm thấy lạ khi đọc: Bác sỹ, chiến sỹ, phú quí , cái li, vô lí…, thay vì Bác sĩ, chiến sĩ, phú quý, cái ly, vô lý…

i ngắn và y dài đã có quy tắc chung, nhưng có nhiều chỗ còn nên thống nhứt lại (có dịp nói sau)

Dẫu biết rằng, chữ viết thường bị thay đổi theo từng thời kỳ, thể chế, nhưng cái gì đúng, hợp lý, và hay, mới được cộng đồng chấp nhận.

Tôi không chuyên về ngôn ngữ, chỉ nghĩ sao nói vậy. Có gì sai trái xin học hỏi thêm.

KHA TIỆM LY

* Hình: Đăng để ai đọc được đọc giùm!