Nobel Văn Học 2022: Nhà Văn Pháp Annie Ernaux

06/10/2022

Tác giả người Pháp Annie Ernaux, 82 tuổi,
giải Nobel Văn học năm 2022. Hình từ Wikipedia.

Tác giả người Pháp Annie Ernaux, 82 tuổi, đã thắng giải Nobel Văn học năm 2022, theo Viện Hàn lâm Thụy Điển công bố hôm thứ Năm. Viện này ghi nhận Ernaux đã giành được giải thưởng cho “lòng can đảm và sự nhạy bén trong việc  lột tả gốc rễ, sự lạc lõng, những tập hợp hạn chế của ký ức cá nhân” và lưu ý rằng tác giả sẽ được trao giải thưởng vào ngày 10 tháng 12/2022 tại Stockholm.  

Ủy Ban trao giải đã không thể liên lạc với Ernaux qua điện thoại, nhưng tác giả đã nhanh chóng biết được tin tức. Vào chiều thứ Năm, bà đã xuất hiện từ nhà của mình ở ngoại ô Paris trả lời phỏng vấn của các phóng viên. Bà nói rằng bà đã biết về giải thưởng qua đài phát thanh. “Tôi rất hạnh phúc – hãnh diện,” bà nói thêm giữa tiếng ồn ào từ việc xây cất của nhà hàng xóm.

Annie Ernaux (tên khai sinh là Annie Duchesne; sinh ngày 1 tháng 9/1940) là một nhà văn và giáo sư văn học người Pháp. Ernaux lớn lên ở Yvetot ở Normandy. Xuất thân từ tầng lớp lao động, nhưng ba mẹ làm chủ một tiệm café-tạp hóa. Bà học ở Rouen và Bordeaux, dạy ở trường trung học và sau đó, trong 23 năm, làm việc cho một trường đại học đào tạo từ xa của Pháp, cned.

Annie Ernaux bắt đầu sự nghiệp văn học của mình vào năm 1974 với Les Armoires vides (Cleaned Out – Đã xóa sạch), một cuốn tiểu thuyết tự truyện, về kinh nghiệm phá thai của cá nhân bà khi điều này còn bất hợp pháp tại Pháp. Năm 1984, bà thắng giải thưởng Renaudot cho một tác phẩm tự truyện khác của mình là La Place (A Man’s Place – Nơi Chốn của Một Người Đàn Ông), một cuốn tự truyện tập trung vào mối quan hệ của bà với thân phụ và những trải nghiệm của bà khi lớn lên ở một thị trấn nhỏ ở Pháp, và tiến trình vào tuổi trưởng thành và xa lìa cội nguồn của ba mẹ. Ngay từ rất sớm trong sự nghiệp, bà đã từ bỏ tiểu thuyết để tập trung vào tự truyện.

Bà vẽ lại những bước tiến trong xã hội của ba mẹ (La place, La honte), tuổi vị thành niên của bà (Ce qu’ils disent ou rien), cuộc hôn nhân của bà (La femme gelée), mối tình nồng nhiệt của bà với một người đàn ông Đông Âu (Passion simple), cuộc phá thai của bà (L’événement), bệnh Alzheimer (Je ne suis pas sortie de ma nuit), cái chết của mẹ (Une femme), và ung thư vú (L’usage de la photo).

A Woman’s Story, A Man’s Place và Simple Passion đã được vinh danh là Notable Books (Những cuốn sách đáng ghi nhận) theo New York Times, và A Woman’s Story đã lọt vào vòng chung kết cho Giải thưởng sách Los Angeles Times Book Prize. Shame được vinh danh là Sách hay nhất Publishers Weekly Best Book năm 1998, I Remain in Darkness được vinh danh là Top Memoir (Hồi ký hàng đầu) của năm 1999 bởi The Washington Post, và The Possession được xếp vào danh sách Mười cuốn sách hay nhất của năm 2008 bởi Tạp chí More Magazine.

Cuốn hồi ký lịch sử Les Années (The Years) năm 2008 của bà được các nhà phê bình Pháp đón nhận nồng nhiệt, được nhiều người coi là tác phẩm đỉnh cao tài năng của bà. Trong cuốn sách này, Ernaux lần đầu tiên viết về bản thân ở ngôi thứ ba (elle, hay “she” trong tiếng Anh), mang đến một cái nhìn sinh động về xã hội Pháp ngay sau Thế chiến 2 cho đến đầu những năm 2000. Đó là câu chuyện xã hội cảm động về một người phụ nữ và về xã hội đang phát triển mà bà đang sống. The Years đã giành được Giải thưởng Françoise-Mauriac năm 2008 của Académie française, Giải thưởng Marguerite Duras năm 2008, Giải French Language Prize năm 2008, Giải thưởng Télégramme Readers Prize năm 2009, Giải Premio Strega Europeo Prize năm 2016. Năm 2018, bà thắng giải Premio Hemingway. Bà đã được đề cử cho Giải International Booker Prize năm 2019 cho cuốn The Years của bà.

Những tác phẩm sau đó của bà viết chi tiết kinh nghiệm bệnh ung thư của mẹ bà và bệnh ung thư của Ernaux, cũng như những sự kiện hạnh phúc hơn, như chuyện về mối tình nồng nhiệt của bà.

Ernaux lần đầu tiên thử viết ở trường đại học, nhưng các nhà xuất bản từ chối cuốn sách của bà vì “quá tham vọng”, bà nói với The Times vào năm 2020. Bà đã ngưng viết lách cho đến khi 30 tuổi, khi đã là một bà mẹ hai con, đang làm công việc giáo viên, bà đã viết cuốn  “Cleaned Out” trong bí mật vì chồng bà đã chế nhạo những nỗ lực viết lách ban đầu của bà. “Tôi giả vờ viết luận án tiến sĩ,” Ernaux nói. Sau khi cuốn sách được xuất bản, chồng bà lại phản ứng thậm tệ.  Anh ấy nói với tôi: “Nếu em có khả năng viết một cuốn sách trong bí mật, thì em có khả năng xỏ mũi tôi,” Ernaux nhớ lại. Không lâu sau đó, bà đã viết về cuộc hôn nhân không hạnh phúc của mình.

Ernaux là phụ nữ Pháp đầu tiên đoạt giải Nobel văn học và là người phụ nữ thứ 17 trong số 119 người đoạt giải Nobel văn học. Hơn một chục nhà văn Pháp đã giành được giải thưởng văn học kể từ khi Sully Prudhomme giành được giải thưởng khai mạc vào năm 1901. Người thắng giải văn học gần đây nhất của Pháp trước Ernaux là Patrick Modiano vào năm 2014.