ĐỌC THÊM VỀ DALENA

Ca sĩ Mỹ DALENA:   “Hát nhạc Việt vừa hấp dẫn, vừa là một thánh thức” Khi nghe Dalena  hát bài “Lệ đá”, có người đã phải thốt lên: “Từ cung cách trình bày ý nghĩa của bài ca đến sự diễn đạt tâm tư hay xuất hồn của Dalena phải nói là rất ngoạn mục và lạ thường, hiếm có đối với một người  ngoại quốc yêu và ca nhạc Việt Nam. Tôi đã thật sự rung động trước  một bài tình ca quá tuyệt vời về cả 2 lãnh vực ý và nhạc, mà Dalena  đã đóng trọn phần giao cảm khi lột tả nét kiêu sa của bài hát”.  Là một người Mỹ chính cống, Dalena sinh ra ở Muncie, Indiana, cư  trú tại Orlando, Florida từ năm 3 tuổi.   Hát trong nhà thờ từ khi còn bé, nên dòng nhạc cô yêu thích và  ảnh hưởng là dòng nhạc thánh ca.   The Garden Spot Café là nhà hàng Dalena bắt đầu hát từ năm  16 tuổi với một khoản thù lao nhỏ.          Sau đó cô hát tại một nhà hàng xinh xắn có tên People’s Place  (ở Orlando). Dalena không chỉ hát tốt tiếng Anh, tiếng Việt mà thỉnh thoảng còn hát tiếng Trung Quốc, Nhật, Pháp, Tây Ban Nha,  Hàn Quốc, Do Thái… Dalena còn hát những bài do chính cô  sáng tác. Cô tự học guitar và có thể đệm đàn cho mình hát.  Cách sáng tác của Dalena là tự đánh đàn, dùng máy ghi âm lại  và sau đó nhờ nhạc sĩ ký âm.  Trong một vài bài hát, phát âm tiếng Việt của Dalena vẫn hơi  ngọng nghịu và… cứng. Cô biết hát tiếng Việt nhưng chỉ nói  được rời rạc và lõm bõm một ít tiếng Việt, vì không có nhiều  thời gian để học. Thật ra trước khi hát nhạc Việt, Dalena đã  tập hát tiếng Trung Quốc khi    Khoái xem phim có diễn viên Thành Long đóng. Cô kể lại:  từ khi nghe được bạn bè Việt Nam cho nghe đĩa nhạc của  ca sĩ Duy Quang, cô ấn tượng với bài “Định mệnh”. Và “định  mệnh” cũng làm cho Dalena yêu thích những ca khúc Việt  Nam, muốn được hát những bài hát Việt Nam dạt dào tình  cảm gia đình, quê hương. “Học hát tiếng Việt với tôi không  chỉ có sự hấp dẫn mà còn là sự thách thức. Tôi đã phải học  rất nhiều, làm việc rất chăm chỉ. Tôi là một người cầu toàn  và khi tôi bắt đầu hát, tâm trí tôi hướng về âm nhạc và vì nó tôi có thể hy sinh nhiều thứ”, Dalena cho biết.    Những bài hát quen thuộc của Dalena là Qua cầu gió bay,  Biển nhớ, Lệ đá, Như đã dấu yêu, Yêu anh dài lâu, Lòng  mẹ, Đà Lạt hoàng hôn,…        Nhìn Dalena, rồi nghe Dalena hát, sự ngạc nhiên của khán giả  đã chuyển hướng sang yêu thích khi thấy cô hát nhạc Việt rất  tình cảm, lại biết cách ngân nga, luyến láy. Dalena cho biết,  giọng của ca sĩ Hương Lan là “chuẩn” với Dalena, mỗi khi cô tập  hát những bài hát Việt. Ngoài Hương Lan, các ca sĩ Việt Nam  mà cô yêu thích đó là: Mạnh Quỳnh, Khánh Ly, Khánh Hà,  Tuấn Ngọc, Thái Hiền, Lam Trường,…  Nếu ai hỏi về kỷ niệm buổi trình diễn đáng nhớ nhất, cô luôn  kể về buổi hòa nhạc ở Đức khi cô hát bài “Qua cầu gió bay”.    Nghe cô hát, khán giả bị kích động đến nỗi tháo cả quần áo  tung lên. Trước khi bài hát kết thúc, xung quanh Dalena là…  giày, áo, nón,…! Cô từng tham gia chương trình Ấn tượng  Sài Gòn 3     Năm 2003 từng trở về VN làm từ thiện, Dalena mong ước:  “có dịp được trở lại VN để được giúp đỡ, chia sẻ với các em  mồ côi, khuyết tật, ít nhất cũng thông qua tiếng hát làm  dịu đi nỗi đau của các em”.        Mỗi khi rảnh, sở thích của Dalena là xem phim và đọc sách. Cũng như  phần đông các cô gái khác, Dalena rất thích sô-cô-la. Cô dành nhiều  thời gian cho gia đình và niềm vui lớn của cô là ngồi uống trà trong  vườn với mẹ. Chính mẹ của Dalena là người có sức ảnh hưởng đầu tiên  và xuyên suốt trong cuộc đời âm nhạc của cô. Cô luôn tỏ ra khiêm tốn:   “Tôi là một cô gái đơn giản đến từ một thị trấn nhỏ có niềm đam nghệ  thuật. Thế là đủ! Nhưng với bất kỳ năng khiếu nào hoặc những may mắn  mà tôi nhận được, tôi đều cám ơn Thiên Chúa của tôi vì Người đã tặng  tôi những món quà cuộc sống ấy”.                                                             Dalena Ca sĩ Mỹ hát nhạc Việt    Khi nghe Dalena hát bài “Lệ đá“, có người đã phải thốt lên:  “Từ cung cách trình bày ý nghĩa của bài ca đến sự diễn đạt tâm tư hay xuất hồn của Dalena phải nói là rất ngoạn mục và lạ  thường, hiếm có đối với một người ngoại quốc yêu và ca nhạc  Việt Nam. Tôi đã thật sự rung động trước một bài tình ca quá tuyệt vời về cả 2 lãnh vực ý và nhạc, mà Dalena đã đóng trọn phần giao  cảm khi lột tả nét kiêu sa của bài hát”.

Là một người Mỹ chính cống, Dalena sinh ra ở Muncie, Indiana, cư trú tại Orlando, Florida từ năm 3 tuổi. Hát trong nhà thờ từ khi còn bé, nên dòng nhạc cô yêu thích và ảnh hưởng là dòng nhạc thánh ca. The Garden  Spot Café là nhà hàng Dalena bắt đầu hát từ năm 16 tuổi với một khoản  thù lao nhỏ. Sau đó cô hát tại một nhà hàng xinh xắn có tên People’s Place  (ở Orlando). Dalena không chỉ hát tốt tiếng Anh, tiếng Việt mà thỉnh thoảng  còn hát tiếng Trung Quốc, Nhật, Pháp, Tây Ban Nha, Hàn Quốc, Do Thái…    Dalena còn hát những bài do chính cô sáng tác. Cô tự học guitar và có thể  đệm đàn cho mình hát. Cách sáng tác của Dalena là tự đánh đàn, dùng máy  ghi âm lại và sau đó nhờ nhạc sĩ ký âm.         Trong một vài bài hát, phát âm tiếng Việt của Dalena vẫn hơi ngọng  nghịu và… cứng. Cô biết hát tiếng Việt nhưng chỉ nói được rời rạc và  lõm bõm một ít tiếng Việt, vì không có nhiều thời gian để học. Thật ra  trước khi hát nhạc Việt, Dalena đã tập hát tiếng Trung Quốc khi “khoái”  xem phim có diễn viên Thành Long đóng. Cô kể lại: từ khi nghe được  bạn bè Việt Nam cho nghe đĩa nhạc của ca sĩ Duy Quang, cô ấn tượng  với bài “Định mệnh“. Và “định mệnh” cũng làm cho Dalena  yêu thích những ca khúc Việt Nam, muốn được hát những bài hát  Việt Nam dạt dào tình cảm gia đình, quê hương. “Học hát tiếng    Việt với tôi không chỉ có sự hấp dẫn mà còn là sự thách thức. Tôi đã phải học rất nhiều, làm việc rất chăm chỉ. Tôi là một người cầu toàn  và khi tôi bắt đầu hát, tâm trí tôi hướng về âm nhạc và vì nó tôi có thể  hy sinh nhiều thứ“, Dalena cho biết. Những bài hát quen thuộc  của Dalena là   Qua cầu gió bay, Biển nhớ, Lệ đá, Như đã dấu yêu, Yêu anh  dài lâu, Lòng mẹ, Đà Lạt hoàng hôn,… Nhìn Dalena, rồi nghe  Dalena hát, sự ngạc nhiên của khán giả đã chuyển hướng sang yêu  thích khi thấy cô hát nhạc Việt rất tình cảm, lại biết cách ngân nga, luyến láy. Dalena cho biết, giọng của ca sĩ Hương Lan là “chuẩn” với Dalena, mỗi khi cô tập hát những bài hát Việt. Ngoài Hương Lan, các ca sĩ Việt Nam mà cô yêu thích đó là: Mạnh Quỳnh, Khánh Ly, Khánh Hà, Tuấn Ngọc, Thái Hiền, Lam Trường,…
Nếu ai hỏi về kỷ niệm buổi trình diễn đáng nhớ nhất, cô luôn kể  về buổi hòa nhạc ở Đức khi cô hát bài “Qua cầu gió bay“.  Nghe cô hát, khán giả bị kích động đến nỗi tháo cả quần áo tung  lên. Trước khi bài hát kết thúc, xung quanh Dalena là… giày, áo,  nón,…! Cô từng tham gia chương trình Ấn tượng Sài Gòn 3  (TTBN Rạng Đông năm 2003). Từng trở về VN làm từ thiện,  Dalena mong ước: “có dịp được trở lại VN để được  giúp đỡ, chia sẻ với các em mồ côi, khuyết tật, ít nhất cũng  thông qua tiếng hát làm dịu đi nỗi đau của các em”        Mỗi khi rảnh, sở thích của Dalena là xem phim và đọc sách Cũng như phần đông các cô gái khác, Dalena rất thích sô-cô-la.  Cô dành nhiều thời gian cho gia đình và niềm vui lớn của cô là  ngồi uống trà trong vườn với mẹ. Chính mẹ của Dalena là người  có sức ảnh hưởng đầu tiên và xuyên suốt trong cuộc đời âm  nhạc của cô. Cô luôn   tỏ ra khiêm tốn: “Tôi là một cô gái đơn giản đến từ một thị trấn  nhỏ có niềm đam nghệ thuật. Thế là đủ! Nhưng với bất kỳ năng khiếu nào hoặc những may mắn mà tôi nhận được, tôi đều cám ơn Thiên Chúa của tôi vì Người đã tặng tôi những món quà cuộc sống ấy“.         Dalena – cô ca sĩ Mỹ hát nhạc Việt Sinh ra và lớn lên trong  một gia đình người Mỹ trung lưu có 7 chị em tại Florida,  nhưng cô lại trở thành ca sĩ hát tiếng Việt khá thành công.  Cô vừa tới biểu diễn tại VN và được khán giả rất yêu mến.  Cô tâm sự: ” VN đối với tôi là những món ăn ngon và hình  ảnh cánh đồng trải dài cùng đàn cò trắng. Tuy mẹ tôi là người  Mỹ nhưng bà nấu các món ăn VN rất ngon. Khi vào trung  học, tôi quen với một vài người bạn VN. Qua họ, tôi hiểu  hơn về tập tục của đất nước này” .      Năm 1986, cô học đàn guitar của người thầy quê gốc ở Trà Vinh,  nên sớm làm quen với các làn điệu dân ca. Ngay lập tức, cô say  mê học đàn và bắt đầu tìm hiểu nội dung của những ca khúc tiếng  Việt. Ban đầu cô phải phiên âm từng chữ cái, cộng thêm vài hàng  ghi chú bằng Anh ngữ. Thế giới âm nhạc mở ra cho Dalena một chân trời mới với hình ảnh, đất nước, con người VN qua những  bài hát… Dalena thích hát và sưu tầm những bài mang âm hưởng  dân ca. Cô nói: ” Tôi quyết định tập hát nhạc Việt từ năm 1990.  Lúc mới tập, tôi không biết ngân theo giai điệu nhạc Việt, nên  nghe có vẻ khô khan, nhưng rồi nhờ sưu tầm và thường xuyên  nghe CD của các ca sĩ trẻ, tôi đã học được cách hát truyền cảm  hơn. Năm 1992, tôi gây được chú ý qua album hát chung với Tuấn  Ngọc, Đức Huy, Thái Châu, Đôn Hồ, Hương Lan… Ban đầu  người ta xem tôi hát vì hiếu kỳ, nhưng về sau, họ tin rằng có  một người con gái Mỹ thực sự mang lại không khí ấm áp, dễ  chịu cho người nghe qua chất giọng rất VN” .       Trong chương trình Ấn tượng Sài Gòn, Dalena đã hát ba  bài Mưa trên phố Huế, Trúc đào và song ca với ca sĩ Trọng  Phúc Đôi ngả chia ly. Rồi cô ngẫu hứng hát cùng MC Thanh  Bạch bài Qua cầu gió bay. Thời gian ở VN, Dalena đã đi  thăm Trung tâm nuôi dưỡng bảo trợ trẻ em Gò Vấp. Cô xúc  động nói: ” Tôi đã bật khóc khi bước chân vào trung tâm,  tận mắt chứng kiến sự chăm sóc tận tình của các cô giáo  với những trẻ em bị khuyết tật sống mồ côi. Hình ảnh  đó thật xúc động. Ở Mỹ, cũng có những ngôi trường mở nuôi  dạy cô nhi, nhờ phúc lợi xã hội cao nên đời sống tinh thần của  các em được bù đắp phần nào, nhất là các thầy cô nuôi dạy  các em được hưởng lương rất cao. Còn ở đây, các cô giáo  với đồng lương ít ỏi nhưng vẫn đầy lòng nhân ái, quên mình  để giúp các em vượt qua nỗi bất hạnh, để có cha, có mẹ  trong đời. Tôi mong có dịp được trở lại VN để được giúp đỡ,  chia sẻ với các em mồ côi, khuyết tật, ít nhất cũng đem tiếng  hát làm vơi đi nỗi đau của các em” .

Dalena’s Interview with the “The Dalena World Wide Fan club”

DWWFC:  Who influenced you the most in your musical development?

Dalena:  First and foremost, I would have to say that my mother  was my earliest influence.We always had music in the house in some form  or other. If a radio or a tape wasn’t playing, then she was always singing  or humming to herself in whatever she was doing. (she still does).
I very clearly remember when I was little, standing next to her in church,  listening to her harmonize with everyone during the song service. I would  listen carefully to what she was singing and follow along with her so that  by the time I was in the third grade I could harmonize with my classmates  at school. I didn’t really think much of it at the time because I loved to  sing so much that it came naturally, but now when I look  back on it,  I can see that she had a profound influence on my life musically, and on so many other important aspects and levels of my life as well.

DWWFC:  Are you a classical music fan?

Dalena:  Yes I am, as well as some of the New Age Music  out right now that kind of goes hand in hand  as far as a genre is concerned . There is a group I really love called Secret Garden. Their music is so  powerfully beautiful that it evokes a certain emotional resonance in me.  I turn it on when I’m inspired to write, (especially poetry) and find that  words just seem to  flow  from me. Now that’s what I call great music!  (And great therapy too, I might add).

DWWFC:  What is your most memorable performance?

Dalena:  You know, that’s really hard to say  because I have been singing for a while now, and I have a lot of really  great memories. From singing on stage to video productions, from  large venues to small venues. Sometimes an event will pop into my  head that I might not have thought about for a while and I’ll smile  and think “Wow! That was a great time!”.
But there is one  story that you might have heard me tell, that is probably one of  the most unusual, hence memorable. I was performing in Germany  to an audience of about two or three thousand people all crammed  into this auditorium. They were a very lively audience, and really  there to enjoy the music.         I sang a Vietnamese traditional song that apparently really got  them going! It is a song that when translated, talks about a tradition  of trading clothes, hats, and rings with the one you love.    As each verse was sung, articles of clothing started sailing  thought the air and landing on stage. Pretty soon the rest of  the audience caught on, and clothes, shoes, and hats were  flying toward me quite  rapidly. I can just imagine the look  of shock that must have registered on my face as I wondered  just what the next verse might bring. It was a riot though,  and I do hope that all of     those people got their clothes  back!. I remember that it was chilly that time of year.

DWWFC:  You have release a great gospel album or which you wrote the the lyrics. Do you plan to  release more gospel music albums?

Dalena:  Oh yes! Christian music is my first love  and I do plan to release more. It is a question of when.  ( When Lord when ? )

DWWFC:  Who are your favorite singers and artists?

Dalena:  Oh boy! How much time have you got?  There are so many genres that we are talking about here, and it  would be unfair for me to just mention the American ones when  I listen to everything! Well, I won’t make this a lengthy answer  (like I have already done above) with all the whys and wherefores,  so I’ll just run down a list for you of my absolutes.
Chinese:  Tam Wing Lan, Hui Quan Kit, Cheung Hat Yau,  Teng Le Quan, Chui siu pung, Danny Chan, Lau Tac Wa.
Japanese:  Le Couple, Keiko Matsui.
French:  Art Sullivan, Chistophe, Thierry Hazard, Celine Dion.
Hebrew:  Lamb.
Latin:  Luis Miguel, Dulce Pontes, Gypsy Kings.
Vietnamese:  Traditional: Houng Lan, Chi Tam, Manh Quinh,  Khanh Ly. Modern:    Henry Chu, Khanh Ha, Tuan Ngoc, Thai Hien,  Lam Truong.
Classical/Opera:  Mario Lanza, Maria Frangoulis, Andrea Bocelli,  Sarah Brightman.
Christian:  Carman, John Elefante,  Mathew Ward, D.C. Talk, Bryan Duncan, Lamb, The Imperials,  Harvest,  Sonic Flood, Code of Ethics, The Winans.
Modern and Oldies:   Brian McNight, Mariah Carey, Celine Dion, Christina Aguilera,  Alecia Keys,The Carpenters, Roy Orbison, Elvis, Sting, Boston,  the Beatles, Patsy Cline, Pink, Heart, Eagles, U2, Pink Floyed,  Moddy Blues.
Others:  Cheb Mami, Robby Robertson

DWWFC:  How do you see your future musical direction?

Dalena:  Do you want the long version or the short version?               You know, there are so many things that I still want to do, so many more                languages that are beautiful that I haven’t heard or sung yet!                So many styles to explore. I’ve been singing practically all my life now in                other languages, and I’ve only recently even begun to do more songs in                English, and I enjoy doing those songs that are popular that I don’t usually sing,                in favor of another language.                But American Pop is so much fun to sing and I enjoy it so well that I just                have to give myself over to some of these songs now and then in my performances.                I think/hope it offers more of a variety in my shows as well.                You know, a little something for everyone.                 I find that, as far as a direction, I’m trying to explore as many things as I                possibly can (musically, that is). Right now I’m doing more raw (back to my                roots) performances with just me and my guitar, I’m collaborating more with                other musicians from other genres of music, doing more and more Christian                Music performances, and still writing and working on a book of poetry that I                hope to publish someday. All this, while still singing Vietnamese/Chinese music.                I will never stop doing that, I love it too much.                My greatest dread is that I will stagnate as a performer. That’s why I have                to keep pushing myself to grow, to stretch myself as an artist and try new                things, explore and offer more of myself. I find that the more I dig the more I                really do have to give. Thank God for that.

DWWFC:  I really enjoyed your version of Guantanamera  in Spanish.                What other languages do you enjoy singing in? (Not including Pig Latin [joke])

Dalena:  Pig Latin? How did you know? (smiles). But seriously, I love to sing in                Vietnamese, Mandarin, Cantonese, Japanese, French, Italian, Hebrew, Korean and, of                      course, English.

DWWFC:  What is your favorite musical instrument? Can you play it?

Dalena:  I love the piano, pan flute, the harp, and the guitar (I do play the guitar).                 Do spoons count?

DWWFC:  You have a great understanding and use of the dynamics of                music, singing, and emotional interpretation, which gives your music its                power. Have you had any formal training in these areas?

Dalena:  First of all, thanks so much, You are very kind.                Second of all, nope.

DWWFC:  You are mainly known for your singing, but you are also a song                writer. Tell us something about your career in this area.

Dalena:  Well, as you know, some of my songs were published on my                Christian album “He Loves Me”, and I hope for a second album soon. I have                well over 200 hundred original songs that I’ve written through the years, both                Christian and Secular.
I have done quite a few entire song translations, for different record                labels, of songs in other languages that a company might need for a singer in                English. The company will give me a song or an entire compilation of songs                to translate, and I do my best to stay as true to the original meaning as much                as possible, while maintaining my own style of writing.
I love doing this, it is quite a challenge to fit in appropriate English                words on, let’s say, a Chinese song. Chinese or Vietnamese words are mostly                just one syllable, and one or two words can convey a whole meaning. Not so with                             English, and so it goes.

DWWFC:  What projects are you working on now? Do you plan any new releases?                in the near future?

Dalena:  Well, I just got back from a hectic month-long tour overseas, so right                now I have several things I’m catching up and working on. Plans, plans, many                plans…..

DWWFC:  It seems that you are a natural for Disney and Sesame Street projects.                Have you considered any work in this area?

Dalena:  Just what are you trying to tell me here? (Smiles).             O.K., I admit it, , I may have Foggy, Miss Piggy, Baby Bop and BJ, Lamb                Chop, Babe, and a host of other well respected-animals living inside me!
No seriously, I do love to do voices and accents and have done some                of this already. Hopefully, I’ll have a chance to do more. Till then, I’ll just have                to be satisfied with leaving strange messages on my friend’s answering machines!

DWWFC:  I understand that you write poetry. Tell us something about it.                Have you published any poetry?

Dalena:  Well, as I’ve said before, I’m working on a book of poetry that I’ve                written over the past ten years. I think it’s gotten epic by now. I’ve got                notebooks crammed full, bits of paper lying around the house that I’ve jotted                down a thought on, scribbles on backs of deposit slips, and loads of files on                my computer, and I’m still writing all the time. Help! I can’t stop!

DWWFC:  Do you do any other type of writing?

Dalena:  Other than the occasional short story and just my grocery list.

DWWFC:  Things are changing in mainstream commercial music.                Any thoughts on it?

Dalena:  Yes a lot. I think it is amazing how much music has advanced just                in the last 5 to10 years. Technology and the geniuses of today have taken it to a                whole new level. We have such complex rhythms, styles, and a new breed of                vocalists to carry it off. And, I am enjoying today’s music immensely, as well                the older stuff. But although I’m all for progress and growth, as I                mentioned before, it seems that it is harder and harder for artists today to have                staying power.                I was just reading the other day about how several well known singers                have changed there styles recently to meet the demands of the mainstream                ideals, and they sold more albums than they ever did before! These are well-                established artists who have a faithful following in the respected genres that                 they  originally were largely responsible for creating. It is a sad thing when                artists who have something original to offer, and have been successful at it                for years, are now feeling the pressure to follow the mainstream in order to sell                albums. I don’t say it is wrong to do that if that is their true desire, just sad                if it really isn’t.                      Don’t get me wrong, I’m not judging anyone, I know I would be                living in fantasyland if I were to say that it’s not about money, it’s about                the creativity, it’s  about art. But, in my heart of hearts, that is my true desire.                (big breath)
So, let me just end this little sermonet (hee hee) by saying                that my greatest desire as a performer is to be able to always be true to myself,                my music, and my audience, and still be able to make a living doing                it. That is my wish for every  artist.

Lily Doiron

Real Name: Valérie Doiron